Bu eser rönesans dönemi İtalyan sanatının en çarpıcı örneklerinden biridir. İtalya’nın Rönesans dönemindeki sanat anlayışını ve teknik becerilerini gösteren önemli bir çalışmadır. Palllaiulo’nun bir çok becerisi vardı. Ressam olmasının yanı sıra kuyumcu, heykeltraş ve oymacıydı. Bu yetenekleri onu kuşkusuz olağanüstü bir tasvir sanatçısı yapmıştı. Betimleme konusundaki yeteneklerini sergilideği en önemli eseri “Aziz Sebastianus’un Şehit Edilişi” aynı zamanda döneminin değişen sanat anlayışını da yansıtıyordu. Rönesans döneminin sanat anlaşıyında sanatçılar, gerçekçi ve detaylı tasvirler yapmaya başlamışlardı ve insan anatomisi konusuna büyük bir merak duyuyorlardı. Pollaiuolo’da rönesansın başladığı İtalya’da yaşayan bir sanatçı olarak bu konulardan etkilenmemesi olanaksızdı. Pollaiuolo o kadar etkilenmiş olacak ki en büyük eserlerini anatomi konusunda vermiş ve bu alanda ünlenen bir sanatçı olmuştur.
Bu eser 1473 yılında tamamlandı( Eric Gombrich’in Sanatın Öyküsü isimli kitabında 1475 dolayları olarak bahseder.) ve İtalya’nın Floransa kentindeki San Marco Kilisesi’nde sergilendi. Eser, Aziz Sebastian’ın şehit edilişini tasvir eder.
Aziz Sebastian Kimdir?
Roma İmparatorluğu döneminde ortaya çıkan Hristiyanlık inancı geleneksel Roma’nın paganistik dinini reddediyordu. İlk başlarda yani erken Roma döneminde bu din hoşgörü ile karşılanıyordu. 64 yılının 19 Temmuz gecesine gelindiğinde birden başlayan Büyük Roma Yangını şehri talan etmişti. Ahşaptan olan Romalıların evleri hemen tutuştu ve alev hızlı bir şekilde büyüdü. Ancak beş gün sonra kontrol altına alınabildi. Bu yangından Hristiyanlar suçlu tutuldu ve onlara karşı bir savaş başladı.
İlerleyen dönemlerde Hristiyanlık oldukça yayılmış ve artık Roma’nın resmi dinine tehdit oalrak görülmeye başlanmıştı. MS 303 yılına geldiğimizde Diocletian hükümdarlığı döneminde, Hristiyanlara karşı bir dizi zulüm başlatıldı. Roma vatandaşları tarafından tehlikeli bir sapkınlık olarak görülen Hristiyanlık, Diocletian ve ortak imparator Galerius’u da etkilemişti. Bu iki imparator tarafından bir emirname yayınladı. Bu emirde Hristiyanları imparatorluğun çoğunluğunun ibadet ettiği Roma tanrılarına ibadet etmeye zorladılar. Hristiyanlar, imparatorlukta resmi olarak tanınmayan ve bazı durumlarda da yasaklanan bir inanca sahip oldukları için, bu emirname uyarınca Hristiyan olmayan tanrılara ibadet etmeyi reddedenler tutuklandı, işkence gördü, köleleştirildi ve hatta öldürüldü. (Bu ve bunun benzeri çeşitli yaptırımlar İmparator Constantine’in 312 yılında Milano Fermanı’nı yayınlamasıyla son buldu ve Hristiyanlık resmi din olarak kabul edildi.)
İşte tam da bu dönemde yaşadığı düşünülen Sebastian bir Roma komutanıydı. Gizli bir şekilde Hristiyan olduğu ve yanındaki askerlerini de pagan inancından Hristiyanlık’a çevirmek istediği tahmin ediliyor. Bunu öğrenen Diocletian Sebastian’ı bir direğe bağlatıyor ve askerleri tarafında oklarla vurulmasını emrediyor. Vücudu parçalanan Aziz direkte asılı bir şekilde bırakılarak terk ediliyor. Azize Irene isimli bir kadın Sebastian’ı direkten alıyor ve kurtulması için dua ediyor . Dualar üzerinde hızlıca iyileşen Sebastian kendisine yapılan mucizevi kurtuluş nedeniyle Hristiyanlık inancını daha da benimsemiş ve imparatorları sıkı bir şekilde eleştirmiştir. Fakat tekrar yakalandığı ve dövülerek öldürüldükten sonra lağım çukuruna atıldığı rivayet edilmektedir.
Aziz Sebastian’ın Eserdeki Tasviri
Eserde Aziz çıplak bir şekilde direğe bağlanıp oklanırken tasvir edilir. Dikkat çeken nokta ise yaralarına ve işkenceye karşın yüzünde acı çeken bir ifadeden daha çok üzgün bir surat vardır. Bunun sebebi tanrıya karşı görevi olan Hristiyanlık inancını yaymayı başaramamasından kaynaklanıyor olabilir. Farklı tasvirlerde ise yine başını göğe doğru kaldırmış bir şekilde fakat ilahi bir zevk alıyormuş gibi gösterilmiştir. Burada okçularında tasiviri de dönemin okçu çizimlerinden oldukça farklıdır. Bunun nedeni de yine sanatçının heykeltraş olmasından kaynaklanıyor olabilir.
Yararlandığım Kaynaklar
- Eric H. Gombrich.(1998) Sanatın Öyküsü. Remzi Kitapevi Cep Kitap s.171
- Martyrdom of Saint Sebastian. (2022,10 Ağustos). Wikipedia. https://en.wikipedia.org/wiki/Martyrdom_of_Saint_Sebastian_%28Pollaiuolo%29
- St. Sebastia Christian martyr. britannica. https://www.britannica.com/topic/saint
- SEBASTIAN—CHRISTIAN SOLDIER & MARTYR. earlychurchhistory. https://earlychurchhistory.org/martyrs/sebastian-christian-soldier-martyr/
- Aziz Sebastian’ın Şehitliğ. (2014, 28 Ekim). sanatabasla. Erişim Linki